Γράφει ο Παύλος Αλεξίου
Με γοργό ρυθμό προχωράει η κυβέρνηση στην υλοποίηση του νέου οδοστρωτήρα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε το σχέδιο και αυτό παίρνει πλέον την «άγουσα» προς τη Βουλή, έτσι ώστε σε ένα μήνα να γίνει νόμος του κράτους και το Νοέμβρη οι εκλογές να γίνουν με βάση το νέο αυτοδιοικητικό χάρτη της χώρας.
Η κυβέρνηση φαίνεται ότι βιάζεται. Και πραγματικά βιάζεται, γιατί το διαβόητο αυτό σχέδιο είναι μέρος του όλου μηχανισμού των αντιδραστικών καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, που προωθεί. «Είναι αναπόσπαστο κομμάτι του Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης, αλλά και ένα από τα θεμέλια της νέας αξιοπιστίας που οικοδομεί καθημερινά η κυβέρνηση» (Γ. Ραγκούσης, Υπ. ΕΣΣΔΑ). Και για να μη υπάρξει καμιά παρανόηση στην αιτιολογική του έκθεση αναφέρεται : «Από την 1η Δεκεμβρίου 2009 έχει τεθεί σε ισχύ η Συνθήκη της Λισαβόνας. Έτσι, η παρούσα νομοθετική πρωτοβουλία (πρόγραμμα "ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ") εναρμονίζεται και συμβαδίζει με αρχές και αξίες που αποτελούν τη βάση για το ευρύτερο πλαίσιο μέσα στο οποίο θα εφαρμοστεί, αυτό της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Η Ελληνική Νομαρχία και οι Κοινότητες ιστορικοί θεσμοί στην Ελλάδα, απετέλεσαν βασικούς πυλώνες διεκπεραίωσης του ζητημάτων του πολίτη. Και σήμερα οι πολίτες στα περισσότερα ζητήματά τους, με δεδομένη τη σκόπιμη γραφειοκρατία, τις αδυναμίες, τις ελλείψεις και τις παθογένειες, εξυπηρετούνται μέσω αυτών των φορέων. Είναι λοιπόν σίγουρο ότι η κατάργησή τους και η μεταφορά πολλών αρμοδιοτήτων της στις πιο απόμακρες και απρόσωπες Περιφέρειες θα αυξήσει την ταλαιπωρία του πολίτη. Στη ουσία, με την κατάργηση των Νομαρχιών, μαζί με την κατάργηση Δήμων και Κοινοτήτων και την συγχώνευση σε νέους μεγαλύτερους Δήμους, μιλάμε για συγκέντρωση αντί της πολυδιαφημιζόμενης αποκέντρωσης.
Ταχύτερη είσοδος του κεφαλαίου σε όλους τους τομείς της δημόσιας ζωής
Το καπιταλιστικό κράτος, με επίκληση της συνταγματικής επιταγής, κρατάει για τον εαυτό του κρίσιμους και χρήσιμους μηχανισμούς για την εξουσία του απέναντι στο λαό και την εργατική τάξη, όπως τις δυνάμεις ελέγχου και καταστολής, δικαιοσύνη, στρατό, αστυνομία, φυλακές κ.λπ., τους φοροεισπρακτικούς μηχανισμούς, τη δημόσια περιουσία κ.λπ. Γι' αυτό και για να εποπτεύει την T. A., παρά τη λεγόμενη «αποκέντρωση», δημιουργεί 6-7 Κρατικές Περιφέρειες.
Aντιθέτως, στους Δήμους και στις Περιφέρειες στέλνει τα «βαρίδια» των τομέων του Προγραμματισμού και Aνάπτυξης, Yποδομών-Mεταφορών-Eπικοινωνιών, Xωροταξίας-Πολεοδομίας και Περιβάλλοντος, Φυσικών Πόρων - Eνέργειας - Bιομηχανίας, Eμπορίου, Tουρισμού και Aπασχόλησης, Eκπαίδευσης, Πολιτισμού και Aθλητισμού, Γεωργίας-Kτηνοτροφίας και Aλιείας, Πολιτικής Προστασίας.
Το σύγχρονο καπιταλιστικό κράτος, μέσα από τη μεγαλύτερη συγκέντρωση πληθυσμού στους νέους Δήμους και στις Περιφέρειες, θέλει να δημιουργήσει μεγέθη-«οικονομίες κλίμακας» και προϋποθέσεις για νέες κερδοφόρες επενδυτικές διεισδύσεις και ευκαιρίες του μεγάλου κεφαλαίου σε κάθε ικμάδα της δημόσιας ζωής, σε όλους τους τομείς-και σ' αυτούς των κοινωνικών υπηρεσιών- χωρίς τις χρονοβόρες και γραφειοκρατικές διαδικασίες πολλές φορές των μικρών OTA (Δήμων, Kοινοτήτων κ.λπ.).
Οι επιχειρηματίες θέλουν να μπουν μέχρι εκεί που δεν είχαν μπει έως τώρα. Οι όροι για επενδύσεις επιχειρηματικών ομίλων στα νέα, λιγότερα σε αριθμό σχήματα, αλλά με μεγαλύτερη πληθυσμιακή συγκέντρωση, γίνονται ευνοϊκότεροι. H μετατροπή του «Συνήγορου του Πολίτη» σε «Συνήγορο του Πολίτη και της Επιχείρησης» σε κάθε Δήμο, είναι ενδεικτική των κυβερνητικών προθέσεων. Δηλαδή οι νέοι Δήμοι μετατρέπονται σε φοροεισπράκτορες, Α.Ε. ή μεσίτες για τη δράση του μεγάλου κεφαλαίου.
Νέα φορομπηξία
O πρωθυπουργός κατά την παρουσίαση του σχεδίου ανέφερε: «H ελληνική τοπική αυτοδιοίκηση κατατάσσεται στις τελευταίες σειρές των ευρωπαϊκών TA, από άποψη ποσοστού συμμετοχής των ιδίων εσόδων στα συνολικά τους έσοδα. H ενίσχυση της αποδοτικότητας των τοπικών εσόδων αναμένεται να δημιουργήσει αφενός μεν περισσότερα έσοδα στους OTA, αφετέρου δε, μεγαλύτερη ευελιξία και σταθερότητα στα αντίστοιχα μακροοικονομικά μεγέθη».
Σύμφωνα λοιπόν με το νομοσχέδιο οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι (ΚΑΠ) των νέων Δήμων θα προέρχονται από τη φορολογία: Το 20% από το Φόρο Εισοδήματος, το 12% από το ΦΠΑ και το 50% από το Φόρο Ακίνητης Περιουσίας. Για τη χρηματοδότηση των Περιφερειακών Αυτοδιοικήσεων θα πηγαίνει το 2,4% από το Φόρο Εισοδήματος και το 4% από το ΦΠΑ.
Με την θεσμοθέτηση της επιπρόσθετης ενίσχυσης των ΟΤΑ, στην περιοχή των οποίων η φορολογητέα ύλη θα είναι μεγαλύτερη, αυτοί μετατρέπονται σε φορομπήχτες και φοροκυνηγούς, ενώ αυξάνονται έτσι και οι περιφερειακές ανισότητες (οι πλούσιοι Δήμοι πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι).
Όσο για τα παρακρατημένες εδώ και χρόνια τεράστιες οφειλές, των θεσμοθετημένων και εισπραχθέντων από το κράτος κεντρικών αυτοτελών πόρων, προς τους ΟΤΑ, γι΄ αυτές δεν γίνεται καμιά νύξη, πράγμα που σημαίνει ότι παραπέμπονται στις «καλένδες».
Αλλά και το ειδικό ταμείο που θα δημιουργηθεί για την εξυγίανση των χρεών των Δήμων και των Νομαρχιών πάλι θα χρηματοδοτηθεί από τους ΚΑΠ. «Μονά-ζυγά δικά μας» δηλαδή, αφού πάλι ο πολίτης … θα τα πληρώσει το μάρμαρο.
Πλήρης εμπορευματοποίηση-διάλυση
του ενιαίου χαρακτήρα κοινωνικών υπηρεσιών
Πέραν αυτών, στην Τοπική Αυτοδιοίκηση μεταφέρονται αρμοδιότητες κοινωνικού χαρακτήρα που αφορούν ζητήματα Παιδείας, Υγείας, Πρόνοιας κλπ. Με την ψευδώνυμη «αποκέντρωση»-«περιφερειακότητα», τον «προσανατολισμό στην τοπική ιστορία και οικονομία», τις «διαφοροποιημένες κοινωνικές ανάγκες» και τη «λειτουργική και οικονομική αυτοδυναμία», διασπάται και κατακερματίζεται ο ενιαίος χαρακτήρας που πρέπει να έχουν αυτές οι υπηρεσίες στο πλαίσιο του κράτους, υποβαθμίζεται ακόμα περισσότερο η ποιότητά τους, ενώ ανοίγει ο δρόμος για την πλήρη ιδιωτικοποίησή των και το πέρασμά τους στα χέρια των επιχειρηματιών, με τα εργαλεία και των ΣΔIT, ενώ μέσω της λεγόμενης «ανταποδοτικότητας» θα ενταθεί περαιτέρω η τοπική ανισομετρία και ταξική ανισότητα.
Πρώτο άμεσο θύμα καρατόμησης του «Καλλικράτη»…οι εργαζόμενοι
Εκείνο που θα προχωρήσει άμεσα και είναι μάλιστα μέρος των νέων βάρβαρων μέτρων που έχουν επιβάλλει στη χώρα μας ΕΕ-ΕΚΤ-ΔΝΤ για απολύσεις, είναι οι περικοπές θέσεων εργασίας. Με τον «Καλλικράτη» καταργούνται 4.000 Νομικά πρόσωπα των δήμων (δημοτικές επιχειρήσεις, οργανισμοί κλπ.), με αποτέλεσμα να απειλούνται να βρεθούν στην ανεργία 35.000 εργαζόμενοι σε αυτά. Ιδιαίτερα επισφαλής είναι οι θέσεις των συμβασιούχων ακόμη και των αορίστου χρόνου.
Τον ίδιο κίνδυνο διατρέχουν και οι 20.000 εργαζόμενοι στις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις, οι οποίες καταργούνται. Μετά το πρώτο δίμηνο της υποτιθέμενης επιλογής από τον εργαζόμενο του φορέα που επιθυμεί να μεταταγεί, που βεβαίως δεν μπορεί να τους καλύψει όλους, θα ακολουθήσουν οι υποχρεωτικές μετατάξεις σε υπηρεσίες, θέσεις, εργασιακά καθεστώτα ακόμη και σε άλλες πόλεις-αν χρειαστεί-και η άρνηση του υπαλλήλου να υπακούσει θα διευκολύνει την πράξη της απόλυσής του.
Βέβαια η κυβέρνηση για να διασκεδάσει τους φόβους και τις αντιδράσεις των εργαζομένων υπόσχεται (ποιός την πιστεύει;), ότι θα μεταταχθούν στις νέες υπηρεσίες, που θα δημιουργηθούν με τη σύσταση των νέων οργανισμών των ΟΤΑ και ότι κανένας από τους μονίμους και τους αορίστου χρόνου δε θα χάσει τη δουλειά του. Κανείς δεν εγγυάται ότι στους νέους οργανισμούς των ΟΤΑ δε θα καταργηθούν σημερινές μόνιμες θέσεις. Αν σκεφθεί κανείς ότι επαναλαμβάνεται συχνά η θέση του αντιδραστικού Δημοσιοϋπαλληλικού Κώδικα, πως «μονιμότητα υπάρχει όταν υπάρχει η θέση για την οποία ο μόνιμος υπάλληλος προσελήφθη» (Θ. Πάγκαλος, αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Συνήγορος του Πολίτη, νομοθετική ρύθμιση για τα μέτρα της 3ης Μαρτίου), στο στόχαστρο μπαίνει η μονιμότητα στο Δημόσιο, πόσο μάλλον οι συμβασιούχοι αορίστου χρόνου.
Εκτός αυτών, είναι γνωστό βέβαια ότι οι Δήμοι ήταν ο χώρος που πιλοτικά εφαρμόστηκαν οι νέες, «ευέλικτες», ελαστικές εργασιακές σχέσεις και η μερική απασχόληση (ωρομίσθιο, συμβάσεις ορισμένου χρόνου, STAGE κλπ.), που προβλέπεται να επεκταθούν, να ενισχυθούν και να γενικευτούν.
Συναίνεση NΔ-ΛAOΣ-ΣYN, ΚΕΔΚΕ- ΕΝΑΕ
Aποστάσεις ασφαλείας θέλει να κρατήσει η NΔ, που χαρακτηρίζει την επιχειρούμενη «μεταρρύθμιση», «έκθεση ιδεών με δηλώσεις προθέσεων και τεχνάσματα επικοινωνιακά», στην οποία βέβαια συναινεί, αφού, όπως τονίζει ο Πρ. Παυλόπουλος, αυτή είχε δρομολογηθεί από την κυβέρνηση της NΔ και μάλιστα είχε συμφωνηθεί με την KEΔKE και την ENAE. O Aντ. Σαμαράς στο συνέδριο της KEΔKE εξέφρασε την «αγωνία» να μη γίνει πρόχειρα, χωρίς διάλογο και με μικροκομματικές σκοπιμότητες η μεταρρύθμιση. O δήμαρχος Aθηναίων, N. Kακλαμάνης άναψε "πράσινο" φως στην κυβέρνηση.
«Διεκδικούμε εδώ και χρόνια, και είναι αποτυπωμένο και στο πρόγραμμά μας, λιγότερες, ισχυρότερες και αιρετές περιφέρειες, λιγότερους, ισχυρότερους δήμους (...), . από αυτή τη σκοπιά, θα μετάσχουμε στη συζήτηση, ως μια δύναμη που διεκδικεί χρόνια αυτή τη μεταρρύθμιση», δήλωσε ο βουλευτής του ΣYPIZA, ενώ ο πρόεδρός του, Aλ. Tσίπρας, εξέφρασε την απογοήτευσή του που η κυβέρνηση πάτησε πάνω σε ιδέες του κόμματός του για «να τις κάνει λιώμα». Τέλος, «βιαστικό το εγχείρημα της κυβέρνησης» χαρακτήρισε ο πρόεδρος του ΛA. O. Σ., Γ. Kαρατζαφέρης.
Παρά τις κάποιες αρχικές «γκρίνιες» για το «χωροταξικό», που ουσιαστικά αποπροσανατολίζουν και εκτονώνουν τη συζήτηση σε αβλαβή πεδία για την κυβερνητική πολιτική, και οι ΚΕΔΚΕ, ΕΝΑΕ, «σαν έτοιμες από καιρό» αποδέχονται τις νέες ρυθμίσεις.
Μια βαθιά αντιδραστική διοικητική τομή
ΟΧΙ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ»
«Eδώ ο λαγός και ψάχνουμε τον τορό του», λέει ο λαός μας. Ή «τι χρεία άλλων μαρτύρων έχουμε», όταν έχουμε τους παλιούς μεγάλους και υποτίθεται οργανωμένους Δήμους (Αθηναίων, Θεσσαλονίκης, Πατρέων, Ιωαννιτών, κλπ.) ή εδώ και 12 χρόνια έχουν υπάρξει οι Kαποδιστριακοί Δήμοι (Ηγουμενίτσας κλπ.), οι οποίοι όχι μόνον δεν έλυσαν προβλήματα του εργαζόμενου, όχι μόνον δε βελτίωσαν τη θέση του λαού, αλλά απεναντίας προσέθεσαν και άλλα:
· Aποστασιοποίηση του πολίτη από τα κοινά, ανισομετρία μεταξύ περιφερειών, αστικών κέντρων-υπαίθρου («οι πλούσιοι πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι»), υποβάθμιση της ποιότητας ζωής, εγκατάλειψη σε χωριά και γειτονιές, αυξήσεις σε δημοτικούς φόρους, δημοτικά τέλη, επιβολή τροφείων, μείωση-κατάργηση-ιδιωτικοποίηση κοινωνικών υπηρεσιών, συρρίκνωση της αγροτικής παραγωγής, συγκέντρωση του πλούτου σε λίγα χέρια, αμαρτωλές δημοτικές επιχειρήσεις, χρέη, ρουσφέτια, σκάνδαλα, εκμαυλισμός συνειδήσεων μέσα από τα κακόφημα EOKικά Προγράμματα, «ευέλικτες» εργασιακές σχέσεις, «νεποτισμός» Δημάρχων και λοιπών αρχόντων και στελεχών της T. A. κ.λ.π.
Αυτά όλα τα φαινόμενα, μαζί με όσα παραπάνω αναφέραμε θα εντείνουν τα προβλήματα που θα δημιουργήσει το νέο σχέδιο της κυβέρνησης «Kαλλικράτης», σε βάρος των εργαζομένων και σε όφελος του κεφαλαίου, που μαζί με όλες τις άλλες ταξικές ανατροπές (εισοδηματική πολιτική, ασφαλιστικό, φορομπηξία, καταστολή κ.λπ.) θα λάβουν τη μορφή χιονοστιβάδας.
Το νέο «καλλικράτειο» μοντέλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αποτελεί τελικά ένα αντιδημοκρατικό, συγκεντρωτικό, μακριά από τις ανάγκες των εργαζομένων «τοπικό κράτος». Τα νέα μεγέθη των νέων ΟΤΑ, η πενταετής θητεία, οι εκλογές που θα γίνονται ταυτόχρονα με τις ευρωεκλογές, αστικοποιεί παραπέρα τα νέα όργανα, τα απομακρύνει οριστικά από τις λαϊκές ανάγκες και τον πολίτη, περιορίζει κι άλλο τις δυνατότητες παρέμβασης του λαϊκού παράγοντα και των δυνάμεων της αριστεράς, τα θέτει στον αποκλειστικό έλεγχο των μεγάλων αστικών κομμάτων και των δυνάμεων της «αγοράς».
Γι' αυτό θα πρέπει το εργατικό και λαϊκό κίνημα, οι προοδευτικές δυνάμεις, οι αγωνιστικές παρεμβάσεις, συσπειρώσεις, κινήσεις και τα σχήματα στο χώρο της T. A., να αποκαλύψουν τον αντιδραστικό χαρακτήρα των νέων ρυθμίσεων και να οργανώσουν τον αγώνα τους, διευκρινίζοντας σαφώς ότι σε καμιά περίπτωση δεν μας βρίσκει σύμφωνους το υφιστάμενο καθεστώς. Να αποφύγουν ταυτόχρονα να μπουν στην αποπροσανατολιστική τακτική του αριθμού, των ορίων, των εδρών κ.λπ. των νέων Δήμων. Να υπερασπιστούν, με τους συλλόγους και συνδικάτα, το Δημόσιο χαρακτήρα της Παιδείας-Υγείας-Πρόνοιας, τη μόνιμη και σταθερή δουλειά για όλους.
